از آنجا که شیوع دیابت در دنیای امروزه در حال رشد چشمگیری است و افراد اغلب تا سال‌ها بدون هیچ علامت و نشانه‌ای هستند آزمایشات غربالگری می‌تواند در بروز مشکلات جدی ناشی از سال‌ها ابتلا بکاهد، در واقع آزمایشات ” غربالگری دیابت ” روش پیشگیری خوبی برای ابتلا به بیماری دیابت در مراحل اولیه است.
نوشدارو در ادامه این مقاله به شما اطلاعاتی درباره غربالگری دیابت خواهد داد .پس برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی سن مناسب غربالگری و فواید غربالگری ادامه‌ی مطلب را از دست ندهید و با ما همراه باشید.
غربالگری دیابت
هنگامی که فردی علائم یا نشانههای بیماری را از خود بروز می‌دهد، آزمایش‌های تشخیصی انجام می‌شوند و در نهایت فرد وارد پروسه‌ی درمان و کنترل می‌شود، اما آیا هیچ خطری افراد بدون نشانههای ابتلا به دیابت را تهدید نمی‌کند؟
هدف ما از غربالگری، شناسایی افراد بدون علامتی است که احتمالاً به دیابت مبتلا هستند اما هیچ نشانه‌ای در آن‌ها وجود ندارد، باید توجه داشته باشید که آزمایشات غربالگری معیار تشخیص قطعی نیست و اگر نتیجه‌ی غربالگری مثبت باشد، آزمایش‌های تشخیصی جداگانه با استفاده از معیارهای استاندارد برای تشخیص قطعی انجام می‌گیرد.
غربالگری دیابت نوع دو
دیابت شیرین، گروهی از بیماری‌های متابولیک است که با قند خون ناشی از نقص در ترشح انسولین یا اختلال در عملکرد انسولین یا هر دو مشخص می‌شود. دیابت نوع ۲، شایع‌ترین شکل بیماری است که اغلب در مراحل اولیه بدون علامت است و می‌تواند برای سال‌های طولانی تشخیص داده نشود.
هایپرگلیسمی مزمن دیابت با اختلال عملکرد طولانی مدت، آسیب و نارسایی اندام‌های مختلف، به ویژه چشم‌ها، کلیه‌ها، اعصاب، قلب و رگ‌های خونی همراه است. افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ تشخیص داده نشده نیز در مقایسه با جمعیت غیر دیابتی بیشتر در معرض خطر سکته، بیماری عروق کرونر قلب و عروق محیطی هستند.
همچنین احتمال ابتلا به چربی خون، فشار خون بالا و چاقی در این افراد به طور چشمگیری بیشتر است. از آنجا که تشخیص به موقع و درمان سریع ممکن است از بار دیابت و عوارض ناشی از آن بکاهد، توصیه متخصصان انجام ازمایشات غربالگری برای دیابت است.
سن مناسب غربالگری دیابت
طبق نظر انجمن دیابت آمریکا، همه افراد باید در فواصل سه ساله از سن ۴۵ سالگی به غربالگری برای دیابت اقدام کنند، به ویژه افرادی که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند. اگر عوامل خطر متعددی وجود داشته باشد، غربالگری باید در سنین پایین‌تر و در دفعات بیشتر انجام شود. بزرگسالانی که فشار خون بالا یا کلسترول بالا دارند از نظر دیابت نوع ۲ ( دیابت مقاوم به انسولین ) برای کاهش بیماری‌های قلبی عروقی لازم است که حتما غربالگری شوند .
تحقیقات نشان می‌هد که بروز دیابت نوع ۲ در کودکان و نوجوانان به طور چشمگیری در حال افزایش است. مطابق با توصیه‌های غربالگری برای بزرگسالان، فقط کودکان و جوانان در معرض خطر قابل توجه برای بروز یا ایجاد دیابت نوع ۲ باید آزمایش و غربالگری شوند.
پزشکان توصیه می‌کنند کودکان دارای اضافه وزن (تعریف شده در BMI ) و کودکانی که سابقه‌ی بروز دیابت نوع ۲ در اعضای خانواده نزدیک وجود دارد آزمایش شوند، این آزمایشات بهتر است در سن ۲ سالگی و یا در سن بلوغ هر ۲ سال یکبار انجام شود. همچنین شما باید رفتاری آگاهانه با کودک دیابتی خود داشته باشید؛ ما در مقاله نحوه برخورد با کودکان دیابتی به این موضوع پرداخته ایم.
فواید غربالگری دیابت
دیابت نوع ۲ یک بیماری شایع و جدی در ایران و جهان است. با این حال، تصور می‌شود که یک سوم از افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ از ابتلا به این بیماری جدی آگاهی ندارند و از آنجا که اغلب هیچ نشانه‌ای ندارند، غربالگری می‌تواند به مردم در جلوگیری از بروز عوارض جدی‌تر این بیماری کمک کند.
عوامل خطر شایع برای دیابت
ارتباط یک عامل خطر با ابتلا به دیابت هرگز ۱۰۰٪ نیست. با این حال، هر چه تعداد عوامل خطر موجود در یک فرد بیشتر باشد، احتمال ابتلا به دیابت در آن فرد بیشتر است. برعکس، احتمال ابتلا فرد بدون علامت و بدون هیچ گونه عامل خطر ابتلا به دیابت به آن نسبتاً کمتر است. عوامل خطر شایع برای دیابت عبارتند از:
- سابقه بروز دیابت در خانواده (والدین یا خواهر و برادر مبتلا به دیابت)
- اضافه وزن (شاخص توده بدن برابر یا بیشتر از ۲۵)
- عادت بی‌تحرکی بدن
- نژاد / قومیت (از جمله آفریقایی-آمریکایی‌ها، اسپانیایی تبار بومیان آمریکا، آسیایی-آمریکایی‌ها و جزایر اقیانوس آرام)
- سابقه اختلال گلوکز ناشتا (IFG) یا اختلال در تحمل گلوکز (IGT)
- فشار خون بالا (در بزرگسالان برابر با ۱۴۰/۹۰ یا بیشتر از آن)
- لیپیدهای غیر طبیعی: کلسترول HDL برابر یا کمتر از ۳۵ میلی گرم در دسی لیتر و یا سطح تری گلیسیرید برابر یا بیشتر از ۲۵۰ میلی گرم در دسی لیتر
- سابقه دیابت بارداری یا زایمان نوزادی با وزن بیش از نه پوند
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- علائم مقاومت به انسولین یا شرایط مرتبط با مقاومت به انسولین مانند: آکانتوز نیگریکانس، دیس لیپیدمی (افزایش کلسترول پلاسما، تری‌گلیسرید، یا هر دو و یا سطح پایین HDL با عنوان دیس‌لیپیدمی شناخته می‌شود)
از چه آزمایشی برای غربالگری دیابت استفاده می‌شود؟
از آزمون گلوکز پلاسما ناشتا (FPG) یا آزمایش هموگلوبین A1C می‌توان برای غربالگری دیابت استفاده کرد.
اگر آزمایش منفی شد چه کنیم؟
اگر آزمایش غربالگری برای دیابت منفی است، هر سه سال یکبار یا طبق توصیه و نظر پزشک، آزمایش‌های غربالگری پیگیری را انجام دهید. با این حال، اگر پزشک به دیابت یا پیش دیابت مشکوک باشد و نتیجه غربالگری اولیه شما منفی باشد، ممکن است برای اطمینان آزمایش‌های غربالگری بیشتری برای دیابت انجام دهد.
اگر آزمایش مثبت شد چه کنیم؟
اگر این آزمایش مثبت است، برای اطمینان از تشخیص دقیق، ممکن است نیاز به انجام آزمایش بیشتری داشته باشید. پزشک ممکن است برای کمک به شما در کنترل قند خون و جلوگیری از مشکلات جدی، داروهایی را همراه با رژیم غذایی، رژیم منظم ورزشی و برنامه‌ای برای اصلاح سبک زندگی برای شما تجویز کند.
