امروزه محققان دریافته‌اند که دیابت و مسائل مربوط به بهداشت سیستم ادراری ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. مردان و زنان مبتلا به دیابت بیش از سایرین مستعد ابتلا به عفونت‌های ادراری ( UTI یا Urinary tract infection ) و عفونت مثانه هستند. دیابت اغلب شرایط اورولوژیک بدن را دچار اختلال می‌کند و یا حتی شرایط را از آن‌چه که هست برای فرد وخیم‌تر می‌کند. در این نوشته سعی داریم به بررسی “علت سوزش ادرار در افراد دیابتی” بپردازیم، اگر شما و یا عزیزانتان نیز درگیر بیماری مزمن دیابت هستید خواندن ادامه‌ی این مطلب می‌تواند برای شما بسیار کارآمد باشد.
عفونت ادراری بیماران دیابتی
عفونت ادراری یک عفونت باکتریایی است که در داخل دستگاه ادراری که شامل کلیه، حالب (میزنای)، مثانه و مجاری ادرار است ایجاد می‌شود. دیابت بیماری است که در آن سطح گلوکز (قند خون) خون بیش از حد نرمال بالا است. گلوکز منبع اصلی سوخت بدن است و از غذاهایی که توسط فرد خورده می‌شود تأمین می‌گردد.
بعد از اینکه بدن غذا را تجزیه کرد، گلوکز وارد جریان خون می‌شود؛ سلول‌های بدن برای تأمین انرژی به این قند نیاز دارند، اما برای ورود گلوکز به سلول‌ها باید هورمونی به نام انسولین وجود داشته باشد. لوزالمعده، غده بزرگی که در پشت معده قرار دارد، عامل سازنده‌ی انسولین است.
در افراد سالم، لوزالمعده مقدار مناسبی انسولین تولید می‌کند تا قند را از خون به درون سلول منتقل کند. اما، در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، بدن به هیچ وجه انسولین نمی‌سازد و در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، بدن انسولین را نمی‌تواند تولید کند و یا نمی‌تواند به طور صحیح از انسولین تولید شده استفاده کند که این مشکل مقاومت به انسولین نامیده می‌شود. بدون انسولین کافی، گلوکز در خون باقی می‌ماند. وجود بیش از حد گلوکز در جریان خون می‌تواند سبب تکرر ادرار، آسیب به کلیه‌ها، چشم‌ها و آسیب به سایر اندام‌های بدن شود.
عفونت‌های دستگاه ادراری می‌توانند یک مشکل جدی برای افراد مبتلا به دیابت باشد زیرا قند موجود در ادرار باعث ایجاد یک منطقه بارور برای رشد باکتری‌ها می‌شود. برخی افراد با داشتن شرایط خاصی بیشتر از سایرین مستعد عفونت ادراری هستند، برخی از این ویژگی‌ها در ادامه آورده شده است:
- در صورتی که سطح گلوکز(قند) خون به درستی کنترل نشود و به طور مداوم نوسان کند؛ چرا که قند موجود در ادرار محیط مناسبی را برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‌کند.
- برخی ویژگی‌های آناتومیکی مانند مجرای ادرار کوتاه‌تر، خطر ابتلا به آلودگی‌های باکتریایی را افزایش می‌دهد.
- در صورتی که فرد در گذشته دچار عوارض دیابت در کلیه‌ها یا رگ‌های خونی خود شده باشد.
- افرادی که سابقه‌ی ابتلا به عفونت ادراری را در گذشته داشته‌اند، بیشتر در معرض خطر عود این عفونت هستند.
تکرر ادرار
یکی از مشکلاتی که مبتلایان به دیابت با آن درگیر هستند تکرر ادرار است، در صورتی که اکثر افراد سالم به طور معمول ۴ تا ۸ بار در طی روز ادرار می‌کنند، افرادی که دچار تکرر ادرار هستند مجبور به بیش از هشت بار در طی روز و یا بیدار شدن مکرر در طول شب برای رفتن به دستشویی هستند، که می‌تواند نشانه‌ای از عدم کنترل صحیح قند خون باشد، برخی علائم نگران کننده در تکرر ادرار افراد که لازم است حتما به پزشک مراجعه شود، شامل:
- درد هنگام دفع ادرار
- بی‌اختیاری ادرار یا از دست دادن تدریجی کنترل مثانه
- افزایش نیاز برای ادرار کردن، اما سخت بودن انجام عمل دفع
- خروج ترشحات غیر معمول از واژن یا آلت تناسلی فرد درگیر
- افزایش تشنگی و پرنوشی( نشانه‌ای از عدم کنترل صحیح قند خون) یا زیاد بودن اشتها
- تب و لرز
- استفراغ و حالت تهوع
- درد در قسمت پایینی کمر
- ادرار با بوی شدید
- ادرار کدر، تاریک رنگ یا خونین
سوزش محل ادرار در بیماران دیابتی
درد و سوزش ادرار اصطلاحاً دیسوری (dysuria) نامیده می‌شود، طبق بررسی‌های انجام شده عفونت ادراری دومین نوع شایع عفونت است که زنان به دلیل آناتومی خاص بدن خود تا ۱۰ برابر بیشتر از مردان دچار عفونت ادراری و سوزش در محل ادرار می‌شوند.
بر اساس دو مطالعه انجام شده در این زمینه اگر زن یا مرد به دیابت مبتلا باشند، احتمال ابتلا به عفونت ادراری و عفونت مثانه تا چندین برابر افزایش می‌یابد. دیسوری باعث احساس درد، ناراحتی، سوزش یا تیر کشیدن مجاری ادراری می‌شود. بیمار ممکن است درد را در محل خروج ادرار از بدن (میزراه)، داخل بدن (پروستات در آقایان)، مثانه یا پشت استخوان شرمگاهی در پایین لگن احساس کند.
چرا افراد دیابتی مستعد ابتلا به عفونت دستگاه ادراری هستند؟
- افراد دیابتی ممکن است گردش خون ضعیفی داشته باشند، که این توانایی گلبول‌های‌های سفید خون را برای حرکت در بدن و مقابله با هر نوع عفونت کاهش می‌دهد.
- سطح بالای گلوکز در خون می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت در مجاری ادراری را افزایش دهد.
- مثانه‌ی برخی از افراد مبتلا به دیابت آن‌طور که باید تخلیه نمی‌شوند؛ در نتیجه، ادرار بیش از حد نرمال در مثانه باقی می‌ماند و تبدیل به محل مناسبی برای تولید باکتری‌ها می‌شود.
همچنین شما می توانید برای اطلاع بیشتر از دیابت به سایت نوشدارو مراجعه نمائید.
آیا می‌توان از عفونت ادراری جلوگیری کرد؟
به طور معمول، سیستم ادراری در برابر عفونت محافظتی دارد، به عنوان مثال، حالب‌ها، لوله‌هایی هستند که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌کنند، این لوله‌ها دریچه‌های یک طرفه‌ای دارند تا از عقب رفتن ادرار در کلیه‌ها جلوگیری کنند.
روند تخلیه مثانه که ادرار نامیده می‌شود باعث دفع باکتری‌ها و سایر میکروب‌ها از بدن می‌شود، همچنین ادرار به ایجاد یک سیستم ایمنی سالم در برابر عفونت کمک می‌کند، خبر خوب برای زنان و مردان این است که عوامل سبک زندگی سالم می‌توانند با کنترل سطح قند خون و مسائل مربوط به بهداشت اورولوژی از بروز عفونت ادراری جلوگیری کنند.
این موارد شامل داشتن یک رژیم غذایی سالم، نوشیدن مایعات زیاد، حفظ وزن مناسب، ورزش کردن، کنترل میزان استرس، خواب کافی و سیگار نکشیدن است، همچنین توصیه می‌شود افراد مرتباً ادرار کنند و از نگهداری ادرار خود برای مدت طولانی جدا خودداری کنند؛ در برخی زنان، استفاده از انواع خاصی از ابزار کنترل بارداری، مانند اسپرم کش، ممکن است خطر ابتلا به عفونت ادراری را افزایش دهد؛ اگر احتمال می‌دهید دلیل ابتلا به عفونت مثانه و سوزش در محل ادرار این مسئله باشد حتما با پزشک خود در این باره مشورت کنید.
