ما سالهای طولانی از استخوان‌ها و مفاصل خود به روش نامناسبی استفاده می‌کنیم اما این به معنی سالم ماندن استخوان‌ها در بی‌تحرک ماندن نیست، استفاده محدود از مفاصل نیز به همان میزان می‌تواند برای استخوان‌ها آسیب زننده باشد. ساییدگی استخوان یک نشانه معمول از پیری است که تعداد مبتلایان به آن بعد از میانسالی افزایش می‌یابد.
در این نوع آسیب غضروف و گاهی استخوان زیرین آسیب می‌بیند. ساییدگی مفصل عمدتا در دست‌ها، شانه، زانو یا مفصل ران رخ می‌دهد. نوشدارو در این مقاله جهت کسب اطلاعات بیشتر شما درباره‌ی “ساییدگی استخوان” و جلوگیری از این اتفاق مطلبی را تدارک دیده است که خواند آن خالی از لطف نیست و به شما پیشنهاد می شود.
سیگنال‌های هشدار دهنده ساییدگی مفصل
غضروف مفاصل همانند بالشتک عمل می‌کند و به آن‌ها کمک می‌کند تا به راحتی و آرام حرکت کنند. غشایی به نام سینوویوم مایعی غلیظ تولید می‌کند که به سالم ماندن غضروف کمک می‌کند. در اثر ساییدگی غضروف، سینوویوم می‌تواند ملتهب و ضخیم شود. این ممکن است منجر به التهاب شود، که مایع اضافی در مفصل تولید می‌شود، در نتیجه تورم ایجاد شده و در صورت توسعه‌ی ساییدگی نهایتا به آرتروز منجر می‌شود.
درد مفصل می‌تواند اولین نشانه آرتروز باشد. این درد معمولا در اثر هوای سرد و مرطوب، برداشتن بارهای سنگین و یا حرکات ناگهانی تشدید می‌شود. مفاصلی که بیشتر تحت تأثیر ساییدگی قرار می‌گیرند عبارتند از: مفاصل دست‌ها، مفاصل پا، ستون فقرات، باسن، زانو.
با آسیب دیدن هر چه بیشتر غضروف‌ها ، استخوان‌های مجاور نیز ممکن است روغن کافی از مایع سینوویال و بالشتک غضروفی خود را از دست بدهند. هنگامی که سطوح استخوان در تماس مستقیم با یکدیگر قرار می‌گیرند، منجر به درد و بروز التهاب به بافت‌های اطراف می‌شود.
افزایش سن
هرچه سن شما بالاتر می‌رود، احساس درد هنگام ایستادن، بالا رفتن از پله‌ها یا در هنگام ورزش بیشتر می‌شود. بدن مانند سالهای جوانی به سرعت عکس العمل نشان نمی‌دهد و دردها نیز سریعا کاهش نمی‌یابند.
لازم به ذکر است، با افزایش سن غضروف به طور طبیعی خراب می‌شود، که می‌تواند باعث ایجاد درد در فرد مسن شود، بافت صافی که مانند بالش عمل می‌کند و به مفاصل کمک می‌کند تا راحت‌تر حرکت کنند با افزایش سن از بین می‌رود و ضربه گیرهای طبیعی بدن فرسوده می‌شوند. بنابراین شما با افزایش سن بیشتر از هر زمان دیگری در معرض آسیب‌های فیزیکی هستید.
با افزایش سن قدرت عضلات و استخوان‌ها از بین می‌رود. این از دست دادن توانایی می‌تواند کارهایی را که پیش از این جسم به راحتی انجام می‌داد حالا بسیار دشوار باشد و درد زیادی را بر بدن تحمیل کند.
عوامل خطر در ساییدگی زانو
در پاسخ به این سوال که چه چیزی باعث ساییدگی زانو می‌شود باید گفت یک عامل خطر اصلی برای ایجاد ساییدگی زانو(آرتروز زانو) سن و افزایش سن است که روندی طبیعی و غیر قابل کنترل است، بیشتر افراد مبتلا به ساییدگی مفاصل بیش از ۵۵ سال دارند. اما عوامل دیگری نیز وجود دارند که احتمال ابتلا به بیماری را در فرد افزایش می‌دهد، این عوامل شامل:
اضافه وزن
اضافه وزن باعث فشار اضافی بر روی مفاصل، غضروف‌ها و استخوان‌ها به ویژه در زانوها می‌شود.
ژنتیک
اگر در خانواده، فردی مبتلا به آرتروز(ساییدگی زانو) باشد احتمال ابتلا سایر افراد خانواده به آرتروز بیش از دیگران خواهد بود. ژنتیک می‌تواند یکی از دلایل ابتلا به ساییدگی زانو باشد.
جنسیت
مردان قبل از ۴۵ سالگی و زنان بعد از ۵۰ سالگی احتمال ابتلا به آرتروز افزایش می‌یابد، زنان بیشتر از مردان دچار ساییدگی زانو می‌شوند. احتمال بروز آرتروز در هر دو جنسیت تقریباً در حدود ۸۰ سالگی برابر می‌شود.
نوع شغل فرد
مشاغل خاص خطر ابتلا به ساییدگی استخوان خصوصا ساییدگی زانو در فرد را افزایش می‌دهند، مانند:
- اشتغال در کارهای ساختمانی
- کشاورزی
- اشتغال در کارهای خدماتی
- خرده فروشی
افرادی که در این مشاغل هستند با شدت بیشتری از بدن خود به عنوان بخشی از شغل خود استفاده می‌کنند. این به معنای ساییدگی و پارگی بیشتر مفاصل آن‌ها است و باعث التهاب بیشتر می‌شود.
افراد جوان‌تر و فعال‌تر نیز می‌توانند مبتلا به ساییدگی استخوان شوند. با این حال، این پدیده اغلب نتیجه یک ضربه است، مانند آسیب دیدگی ورزشی یا تصادف. سابقه صدمات جسمی یا تصادفات می‌تواند شانس ابتلای فرد به آرتروز را در آینده افزایش دهد. مهمترین عللی که موجب ایجاد ساییدگی مفصل بعد از یک نوع شکستگی می‌شود عبارت‌‌اند از:
نکروز آوازکولر
به دنبال نکروز، شکل استخوان تغییر یافته و لایه غضروفی روی آن آسیب می‌بیند. این تغییرات در دراز مدت موجب استئوآرتریت و ساییدگی مفصل می‌شود.
بد جوش خوردن شکستگی داخل مفصل
اگر شکستگی داخل مفصلی باشد و بد جوش بخورد سطح مفصلی ناصاف می‌شود و در دراز مدت موجب ساییدگی مفصل شود.
بد جوش خوردن شکستگی خارج مفصل
گاهی اوقات شکستگی تنه استخوان‌های بلند کج جوش می‌خورد.
اگر آسیبی که به مفصل رسیده است شدید باشد ساییدگی بعد از ۶ تا ۹ ماه به وجود می‌آید ولی اگر آسیب محدود باشد ممکن است بروز ساییدگی استخوان در فرد بیشتر از ۱۵ تا ۲۰ طول بکشد.
جلوگیری از ساییدگی استخوان
حتی تغییرات اندک در عادت‌های روزمره تأثیرات مثبتی بر روی مفاصل دارد و باعث تسکین محسوس آن‌ها می‌شود. با رعایت برخی نکات می‌توان درد مفاصل را کاهش داد:
فعالیت ورزشی
مفصل بیمار در حین فعالیت ورزشی با شدت متوسط و کم همچنان مواد مغذی و روان کننده تولید می‌کند و به راحتی دچار التهاب نمی‌شود. فعالیت بدنی منظم، مانند پیاده روی روزانه، می‌تواند احتمال ابتلا به ساییدگی زانو را تا حد زیادی کاهش دهد. اگر فرد در سطوح شیب دار ورزش می‌کند باید برای جلوگیری از آسیب بیشتر این کار را رها کند و با کفش‌ها و در سطوح مناسب به ورزش بپردازد.
عدم استفاده از سرویس بهداشتی ها غیر فرنگی
در صورت استفاده از سرویس بهداشتی ها غیر فرنگی احتمال ابتلا به این بیماری را ۳۰ درصد افزایش می دهید.
پرهیز از راه رفتن زیاد بر روی پله‌ها و حمل اشیای سنگین
اگر جز آن دسته از افراد هستید که خیلی زیاد از پله استفاده می کنید و یا اشیا سنگین را مدام جا به جا می کنید به شما باید هشدار دهیم که مراقب مفاصل و استخوان های خود باشید.
کاهش وزن و رعایت رژیم غذایی مناسب
مصرف بیشتر مواد غذایی همانند لبنیات و غذا‌های دریایی می‌تواند در سلامت فرد بسیار موثر باشد، در این شرایط برای کاهش فشار بر روی مفاصل افراد باید BMI خود را در محدوده‌ی نرمال نگه دارند.
تمام این مراقبت‌ها به هم وابسته‌اند و به تنهایی نمی‌توانند در ساخت مفاصلی قوی موثر باشند، البته باور‌های غلطی هم وجود دارد همانند حجامت کردن یا زالو انداختن که هیچ یک از این موارد پایه‌ی علمی ندارند.
سخن پایانی
طبیعی است که با افزایش سن، افراد دچار درد در مفاصل خود شوند به خصوص در هنگام ایستادن، بالا رفتن از پله‌ها یا ورزش؛ این احتمال وجود دارد که با گذشت زمان، تحلیل رفتن غضروف و ساییدگی استخوان منجر به بروز التهاب و آرتروز شود. با این حال، هم درمان‌های پزشکی و هم تغییر در سبک زندگی می‌تواند برای کاهش درد و مدیریت سایر علائم موثر باشد.
