زخم پا عارضه شایع در افراد مبتلا به دیابت است که با روش‌هایی مانند رژیم غذایی سالم، ورزش و درمان به وسیله انسولین قابل کنترل نمی‌باشد. زخم‌ها در نتیجه تجزیه بافت پوست ایجاد می‌شوند. زخم‌ها بیشتر در زیر انگشتان شست و پاشنه پا شایع هستند و می‌توانند پا را تا استخوان تحت تأثیر قرار دهند. هدف اصلی در درمان زخم پا، دستیابی به وضعیت مطلوب در اسرع وقت است تا هرچه سریع‌تر بهبودی حاصل شود و احتمال بروز عفونت و نهایتا قطع عضو کمتر شود. برای یافتن ” درمان قطعی زخم پای دیابتی” با نوشدارو همراه باشید و این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
زخم پای دیابتی
نشانه‌های زخم پا همیشه آشکار نیستند. گاهی اوقات علائم زخم تا زمانی که عفونی نشوند قابل رؤیت نیستند. بنابراین بهتر است در صورت مشاهده هرگونه تغییر رنگ پوستی، به‌ویژه سیاه شدن بافت پوست، یا احساس درد در اطراف ناحیه‌ی ملتهب شده، سریعا این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
یکی از اولین نشانه‌های زخم پا، ترشح مایعات از پا است، که ممکن است باعث لکه‌دار شدن جوراب‌ها شود. تورم غیر معمول، التهاب، قرمزی و بوی نامطبوع پا نیز از علائم اولیه زخم پا هستند. یکی از واضح‌ترین علائم زخم پای دیابتی، سیاه شدن بافت (اسکار) اطراف زخم است. این سیاه شدن بافت، به علت عدم وجود جریان خون سالم در ناحیه اطراف زخم می‌باشد.
فاکتور‌های اصلی در درمان مناسب زخم پای دیابتی
دیابت (diabetes)، بزرگترین اپیدمی قرن که در حال حاضر سریع‌ترین رشد را در جهان دارد، ممکن است عارضه‌های زیادی را برای فرد ایجاد کند. یکی از عوارض جانبی بسیار خطرناک بیماری دیابت، زخم پای دیابتی است. زخم‌های پا در واقع یک عارضه رایج از دیابت کنترل نشده هستند که در اثر آسیب دیدن بافت پا ایجاد می‌شوند. برخی از این فاکتور‌ها شامل:
- پیشگیری از بروز عفونت
- کاهش فشار به ناحیه آسیب دیده
- از بین بردن پوست و بافت‌های مرده
- استفاده از دارو یا پانسمان بر روی زخم
- مدیریت گلوکز خون و سایر مسائل مربوط به سلامتی فرد
همه زخم‌ها عفونی نیستند. با این حال، اگر پزشک متخصص عفونت پا را تشخیص دهد، یک برنامه درمانی آنتی بیوتیک، مراقبت از زخم و احتمالاً بستری در بیمارستان برای بیمار ضروری است.
نکاتی که باید جهت جلوگیری از زخم پای دیابتی انجام دهید
- سطح گلوکز خون را به طور دقیق تحت کنترل نگه دارید.
- زخم را مرتبا تمیز و بانداژ کنید.
- از پابرهنه راه رفتن جدا بپرهیزید.
برای بهبود زخم‌ها، به ویژه زخم های پایین پا، ممکن است از شما خواسته شود که از کفش مخصوص پا، مهاربند پا، ویلچر و یا عصا استفاده کنید. این ابزارها از بروز فشار و تحریک شدن ناحیه زخم شده جلوگیری می‌کند و همچنین به تسریع روند بهبود کمک می‌کنند.
دانش مراقبت از زخم طی ده سال گذشته پیشرفت چشمگیری داشته است، در گذشته گفته می‌شد به زخم باید هوا برسد اما اکنون متخصصان متوجه شده‌اند که هوا برای بهبود زخم مضر است، چرا که خشکی زخم احتمال کشیدگی و پارگی پوست و ایجاد لایه های مرده را افزایش می‌دهد. احتمال آسیب بیشتر، سوزش و عفونت نیز در زخم خشک بالاتر است.
گاهی زخم به دلیل تشکیل لایه سطحی ضخیم و خشک در حال بهبود به نظر می‌سد و ممکن است فرد گمان کند زخم این‌گونه بهتر ترمیم می‌شود و آن را به حال خود رها کند. در حالی که در برخی موارد این زخم‌ها به درون لایه‌های پوست نفوذ کرده و در حال گسترش می‌باشند. اکنون متخصصان می‌دانند که زخم‌ها اگر پوشیده و مرطوب بمانند، سریع‌تر بهبود می‌یابند و خطر عفونت در آن‌ها کمتر است.
استفاده از یدین، سدیم هیدرو کلریت و پراکسید هیدروژن بر روی زخم توصیه نمی‌شود، زیرا این اقدامات می‌تواند منجر به عوارض بعدی همچون سوختگی، سوزش، درد و خشکی زیاد زخم شوند. برای بهبود زخم ایجاد شده در پای بیمار دیابتی، باید گردش خون کافی در ناحیه زخم شده وجود داشته باشد. پزشک متخصص می‌تواند با آزمایشات غیر تهاجمی سطح گردش خون را تعیین کند. همچنین کنترل دقیق گلوکز خون در طول درمان زخم پای دیابتی از اهمیت بالایی برخوردار است.
جراحی زخم پای دیابتی
اکثر زخم‌های غیر عفونی پا بدون جراحی درمان می‌شوند با این حال، اگر روش‌های درمانی موثر واقع نشود، جراحی انتخاب مناسبی خواهد بود. زمان بهبود به عوامل مختلفی از جمله اندازه و محل زخم، فشار وارد شده بر روی زخم از راه رفتن یا ایستادن، تورم، گردش خون، سطح گلوکز خون، مراقبت از زخم و مواردی که بر روی زخم اعمال می‌شود بستگی دارد. بهبودی ممکن است طی چند هفته اتفاق بیفتد یا به چندین ماه زمان نیاز داشته باشد، به طور کلی جراحی می‌تواند از بدتر شدن شرایط زخم که ممکن است منجر به قطع عضو شود جلوگیری کند.
جلوگیری از زخم پای دیابتی
بهترین راه برای درمان زخم پای دیابتی در وهله اول جلوگیری از وقوع و بعد از آن پیشرفت زخم است. رهنمودهای پیشنهادی شامل مراجعه مداوم به یک متخصص دیابت است. پزشک متخصص می‌تواند تشخیص دهد که آیا در معرض خطر ابتلا به زخم پا هستید یا خیر و همچنین راهکارهایی برای پیشگیری ارائه کند.
عوامل خطرناک برای زخم پای افراد دیابتی
همه افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر زخم پا هستند که می‌تواند علل مختلفی داشته باشند. برخی از این عوامل می‌تواند خطر بروز زخم پا را افزایش دهد:
- استفاده از کفش‌های نامناسب
- عدم رعایت بهداشت و شستشوی نامنظم پاها
- اصلاح نادرست ناخن پا (ناخن نباید خیلی کوتاه و یا خیلی بلند باشد)
- مصرف الکل
- بیماری‌های چشمی ناشی از دیابت (رتینوپاتی)
- بیماری‌های قلبی و عروقی
- مشکلات کلیوی
- چاقی
- مصرف دخانیات
کاهش عوامل خطر اضافی مانند ترک سیگار، کم کردن مصرف الکل، کنترل کلسترول و مدیریت قند خون در پیشگیری و درمان زخم پای دیابتی حائز اهمیت است. پوشیدن کفش و جوراب مناسب همچنین می‌تواند کمک زیادی به کاهش خطرات کند. یادگیری نحوه بررسی پاها بسیار مهم است تا بتوانید هر چه زودتر یک مشکل احتمالی پیدا کنید.
هر روز پاها را بازرسی کنید (به خصوص کف پا و بین انگشتان پا) از نظر بریدگی، کبودی، ترک، تاول، قرمزی، زخم و هرگونه نشانه غیرطبیعی. هر بار که به ارائه دهنده خدمات بهداشتی مراجعه می‌کنید، کفش‌ها و جوراب‌های خود را بردارید تا پاهای شما معاینه شود. هر مشکلی که پیدا شود باید در اسرع وقت به پزشک متخصص گزارش شود. مهم نیست که چقدر ساده به نظر می‌رسند حتما باید اطلاع رسانی شوند.
